سنجش کیفیت محیطی شهر جدید صدرا

پیرو سیاست های کلی نظام برنامه ریزی و وزارت راه و شهرسازی مبنی بر رفع مشکلات و معضلات کلانشهرها به لحاظ افزایش جمعیت، مسائل مربوط به آلودگی های محیط زیست، اشباع محلات مسکونی مرکز شهری، بالا رفتن هزینه های زندگی در کلانشهرها و به تبع آن افزایش فقر و گسترش جرائم اجتماعی و عدم رعایت حقوق شهروندی و ..... نیاز به شهرهای جدید، در نزدیکی کلانشهرها، به منظور تمرکز زدایی جهت ایجاد تعادل در ارائه خدمات شهری و همچنین هدایت سرریز جمعیت به این مکان ها، شدیداً احساس گردید. اما بررسی ها حاکی از آن است که شهرهای جدید از کیفیت محیطی مطلوب شهروندان برخوردار نبوده اند و باید گفت که بخش قابل توجهی از مسائل مربوط به کیفیت محیط این شهرها، تازگی ندارد و بارها در طول دوره اجرای برنامه ها تکرار شده است. در این پژوهش با هدف سنجش کیفیت محیطی شهر جدید صدرا، سعی بر آن است که به شاخص های اثرگذار در کیفیت محیط از طریق شناخت مفهوم کیفیت محیط، بررسی دیدگاه های نظریه پردازان، مطالعات خارجی و داخلی مربوطه، دست یافت تا بتوان با تحلیل شاخص ها در محدوده مورد مطالعه، راهکارهایی در راستای ارتقاء سطح کیفی محیط شهر جدید صدرا ارائه نمود. بدین منظور جهت سنجش کیفیت محیط، 3 مولفه، 8 شاخص و 28 زیر شاخص تدوین شده است. مولفه های فرم، عملکرد و معنا، در سطح محیط شهری و شاخص های کالبدی، فضایی، رفاه اجتماعی، خدمات حمل و نقل، امنیت، حس تعلق، سلامت محیطی، مردم و روابط اجتماعی در سطح مولفه های محیطی فوق، در مدل پژوهش با نام درخت ارزش، معرفی شده اند. سپس تاثیر هر یک از شاخص های تحقیق در فاز 1 و 2 شهر جدید صدرا بررسی و تحلیل شده و داده ها بر اساس پاسخ های مستخرج از پرسشنامه ساکنان و ارزیابی میزان رضایتمندی آنان از شرایط موجود، گردآوری شده است. روش به کار رفته در پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی می باشد، همچنین از شیوه های آماری جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده که نمودار جعبه ای برای آمارهای توصیفی و روش تحلیل عاملی برای آمارهای استنباطی را شامل می شود. نتایج به دست آمده از آمارهای توصیفی نشان می دهد که از میان 8 شاخص و 28 زیر شاخص مطرح شده در مدل پژوهش، کیفیت پایین مولفه عملکرد و شاخص های آن<5) 2.16 1< با میانه نظری3 (،که شامل شاخص های رفاه اجتماعی، خدمات حمل و نقل و امنیت می باشد، بیشترین تاثیر را در تنزل کیفیت محیط شهر جدید صدرا و به حداقل رساندن رضایتمندی ساکنان داشته است. در روش تحلیل عاملی نیز 28 زیرشاخص کیفیت محیط به 4 عامل تقلیل یافته که از بین این عوامل، عامل رفاه اجتماعی و عامل خدمات حمل و نقل در سطح مولفه عملکرد، با دارا بودن بار عاملی بالاتر، بیشترین تاثیر را در پایین آوردن کیفیت محیط محدوده مورد مطالعه، از دید ساکنان داشته اند. در مجموع نتایج حاصل از آن بوده که 53.8% ساکنان از کیفیت محیطی و خدمات و تسهیلات ارائه شده اظهار نارضایتی کرده اند و 89% از ساکنان تمایلی به اقامت در شهر جدید صدرا را نداشته اند.